Takıp Çıkartmalı Damaklık | Apareyler
Takıp çıkartmalı damaklık olarak bilinen hareketli apareyler; ortodontik koruyucu ya da tedavi uygulamaları için kullanılan, hastanın dilediği zaman ağız içerisinden çıkarabildiği özel dizaynlara sahip plaklardır. Gün içerisinde diş hekiminin önerilerine uygun olarak belirli bir süre boyunca kullanılarak etki gösterir. Bu plaklar ile birlikte çocukluk döneminde gözlenen bazı dişsel ya da iskeletsel problemlerin tedavi edilmesi sağlanabilir.
Takıp Çıkartmalı Damaklık (Apareyler) ile Hangi Problemlerin Tedavisi Gerçekleştirilebilir?
Apareyler ile şu problemlerin tedavileri sağlanabilir:
- Dişlerde şiddetli çapraşıklık gözlenen durumlarda, neden çene kavsinin genişliğinin yetersiz olması ise takıp çıkartmalı damaklık (apareyler) ile çene kavsi geliştirilebilir. Böylece tüm daimi dişlerin çeneye sığması sağlanabilir. Gerekli durumlarda diş çekimi yapılarak bu tedavinin desteklenmesi düşünülebilir. Bu uygulamalar ile çocuğun ilerleyen dönemlerde diş teli uygulamasına ihtiyaç duyma ihtimali en aza indirilir.
- Alt ön dişlerin, üst ön dişlerin önünde konumlanması anlamına gelen ön çapraz kapanışa sahip çocukların kapanış ilişkilerinin düzenlenmesi amacıyla tercih edilebilir. Bu durumda hareketli apareyin türü, kapanış bozukluğunun ana nedenine bağlı olarak değişkenlik gösterebilir.
- Üst dişlerin önde konumlanması durumunda bu dişlerin duruş açıları ve konumları düzenlenerek olması gereken alana geri döndürülmesi sağlanabilir.
- Dilin, dişler arasından öne doğru yöneltilerek ön dişlere basınç uygulamasına neden olan hatalı yutkunma eylemlerinin negatif etkilerinin düzenlenmesi için takıp çıkartmalı damaklıklardan yararlanılabilir.
- Ağız solunumuna bağlı olarak gelişen büyüme miktarında gözlenen değişimlerin negatif etkileri, hareketli apareyler ile tedavi edilebilir.
Çocuklarda Ortodontik Tedavilere Kaç Yaşında, Hangi Uygulamalar ile Başlanabilir?
6 ila 7 yaşlarına ulaşan çocukların ilk ortodonti muayeneleri bu dönemden itibaren planlanabilir. Ortodontik bir problemin var olması ya da gelecekte meydana gelebilecek ortodontik problemlerin diş hekimi tarafından öngörülmesi durumunda bu dönemde çeşitli tedavilere başlanabilir. Ortodontik tedavi amacıyla sabit diş teli uygulamalarının yapılması 6 ila 9 yaş arasındaki çocuklar için genellikle tercih edilmez. Ancak bu dönemde gerek duyulan tedaviler için takıp çıkartmalı damaklıklardan yararlanılabilir.
Takıp Çıkartmalı Damaklıklar Ne Kadar Süre İle Kullanılır?
Hastanın uyumluluğuna, dişlerin durumuna ve tedavi ihtiyacına bağlı değişkenlik gösterse de genellikle bu tip apareylerin 6 ila 8 aylık kullanımı ile gerekli düzenlemeler yapılabilir. Tüm dişlerin çene kemiğindeki yeri olması gerektiği gibi düzenlendikten sonra ise bu değişimin korunması için aparey, ortalama 6 aylık bir süre boyunca yalnızca geceleri olacak şekilde kullanılabilir.
Tedavide değişimlerin sağlanabilmesi ve korunabilmesi için damaklıkların tedavi boyunca düzenli olarak kullanılması önemlidir. Kullanıma ara verilmesi durumunda tedavi süresi önemli oranda uzayabilmekte, dişlerin maruz kaldığı kuvvetler yararlı işlevlerini kaybedebilmektedir. Damaklığın kırılması ya da kaybedilmesi gibi zorunlu olarak tedaviye ara verilmesi gereken durumlarda ise vakit kaybetmeden ortodonti uzmanına başvurulmalı ve yeni bir aparey hazırlanmalıdır.
Takıp Çıkartmalı Damaklıklar İle Ortodontik Tedavi Nasıl Uygulanır?
Takıp çıkartmalı damaklıklar, apareyin damak bölgesinde 2 adet vida ve gerekli olması durumunda dişlerin önünde ya da arkasında yer alan teller ile birlikte hazırlanır. Dişte oluşturulacak harekete uygun olarak hazırlanan teller ile dişler, olması gereken konuma getirilirken vidalar ile çenenin genişletilmesi sağlanır.
Tedavi süresi boyunca bu vidalar ebeveynlerden biri tarafından özel el parçası yardımı ile çevrilir ve apareyin genişliği artırılır. Artırılan genişliğin damak bölgesinde oluşturduğu kuvvet yardımıyla da zaman içinde damak genişliğinin artması sağlanabilir.
Takıp Çıkartmalı Apareylerin Kullanımında Nelere Dikkat Edilmedir?
Takıp çıkartmalı apareyin kullanımı sırasında, dikkat edilmesi gereken hususların bazıları şu şekilde sıralanabilir:
- Aparey gün içerisinde diş hekiminin önerdiği minimum süreden daha az kullanılmamalı, kullanımda gün atlaması yapılmamalıdır.
- Yemek yeme, sıcak veya asitli içecek tüketme ya da diş fırçalama eylemlerinden önce çıkarılmalı ve ardından geri takılmalıdır.
- Kullanılmadığı süre içinde kutusunda muhafaza edilmelidir.
- Su ve diş fırçası ile düzenli olarak temizlenmelidir. Kullanılan su kaynar olmamalı, ek olarak sabun, macun ya da kimyasal herhangi bir malzeme ile temizlik işlemi yapılmamalıdır.
