Çene Eklem Hastalıkları ve Tedavisi
Çene eklemi hastalıkları, alt çenenin hareketini sağlamakla görevli eklem bölgesinde yer alan dokularda meydana gelen bozulmalara bağlı olarak gözlenen rahatsızlıklardır. Çene eklem hastalıkları tedavisi, problemin tespitinin ardından mümkün olduğunca kısa bir sürede gerçekleştirilmelidir. Birçok nedenden dolayı meydana gelebilen bu problemlerin etkisi, tedavi edilmedikleri sürece artarak devam edebilir. Bu nedenle çene eklemi hastalıklarının en erken dönemde tedavi edilmesi için kontrolünün sağlanarak deformasyonların en düşük düzeyde tutulabilmesi için önemlidir.
Çene Eklemi Hastalıklarına Bağlı Olarak Hangi Problemler Gelişebilir?
Eklem diskinin olması gereken konumunda sapma meydana gelmesine bağlı olarak yemek yeme eylemi sırasında hastanın çene ekleminin yer aldığı alandan klik sesinin gelmesi mümkündür.
Çene eklemi problemlerinin devam etmesi durumunda eklem çevresinde, yanaklarda ve ilerleyen dönemde şakaklarda, boyunda ve omuzlarda da ağrı oluşumuna neden olabilir. Çene eklemi hastalıkları uzun süre tedavi edilmeden beklendirse bölgedeki kasların kasılması ve dolaşımının azalmasına bağlı olarak ağız açıklığında kısıtlılığa neden olması da mümkündür.
Çene Eklemi Hastalıkları Nedenleri Nelerdir?
Çenelerde gözlenebilen eklem rahatsızlıklarının pek çok farklı sebebi olabilse de en sık karşılaşılan nedenler üç ana başlık altında toplanabilir:
Dişlere uygulanan kuvvetin sağlıklı bir şekilde oluşturulması ile her bir plağın dişler üzerinde 0.05 mm hareket değişimini sağlaması planlanır. Hastanın düzenli olarak kullanması durumunda plaklar, 15 günde bir değiştirilir ve gerekli bölgelerdeki hareket miktarları artırılarak zamanla tüm dişlerin ideal konumlarına ulaşması sağlanır.
Stres
Çene eklemi hastalıklarında oldukça büyük role sahip olan stres, kişinin yüz kaslarını gün içerisinde uzun süre boyunca kasmasına neden olduğundan yüz üzerindeki yük dengesinin bozulmasına ve bölgedeki kan dolaşımının yeterli oranda sağlanamamasına neden olabilir.
Günlük Alışkanlıklar
Kambur durma, eli çeneye dayama, uzun süre sakız çiğneme, dudak yeme, yüz üstü uyuma gibi çene eklemlerine fazla miktarda yük gelmesine sebep olan alışkanlıkların devam ettirilmesi sonucu, çene eklemlerinde uzun dönemde hasar meydana gelebilir.
Diş Tedavilerine Bağlı Gelişen Durumlar
20 yaş çekimi gibi ağzın uzun süre açık kalmasının gerek olabildiği, ortodontik tedavide yük dengelerinin uygun bir şekilde oluşturulmadığı ya da yüksek yapılan diş restorasyonu nedeniyle yük dengesinin bozulduğu durumlarda çene eklemi rahatsızlıkları gözlenebilir.
Çene Eklemi Hastalığının Şiddetinin Artmaması İçin Nelere Dikkat Edilmelidir?
Çene eklemi hastalıklarında bazı etkenler hastalığın şiddetinin artmasına yol açabilir. Bunun önüne geçmek için şu yöntemler önerilebilir:
- Yumuşak gıdaların tüketimi ile çiğneme fonksiyonunun çene ekleminde meydana getirdiği yük en aza indirilmelidir.
- Dudak yemek, yüzüstü yatma gibi basınç dengesini bozan alışkanlıklardan vazgeçilmelidir.
- Strese neden olabilen durumlardan uzak durmaya özen gösterilmelidir.
- Aşırı esneme hareketlerinden mümkün olabildiğince kaçınılmalıdır.
- Eklem bölgesine masaj yapılması ve sıcak kompres uygulanması ile bölgede bozulan kan dolaşımı mümkün olduğunca artırılmalıdır.
Çene Eklemi Hastalıklarında Kullanılan Tanı ve Tedavi Yöntemleri Nelerdir?
Çene eklemi hastalıklarının tespit edilebilmesi ve problemin teşhisinin yapılması için muayene seansında hastanın alışkanlıkları ve var olan şikayetleri ayrıntılı olarak sorgulanmalıdır. Bunun yanı sıra klinik muayenede çenenin açma ve kapama hareketleri, çene kasları ve ağız içerisinde bulunan sert ve yumuşak dokuların durumu kontrol edilmelidir. Gerekli durumlarda MR gibi eklem içi görüntüleme yöntemlerinden faydalanılarak klinik bulgular desteklenmeli ve çene ekleminde var olan hastalığın teşhisi belirlenmelidir.
Çene eklemi hastalıklarında tedavi, kişiye normal ve ağrısız çene fonksiyonlarını geri kazandırmak amacıyla uygulanır. Ancak problemin gelişiminin altında yatan ana etken ortadan kaldırılmadığı sürece hastalığın, uygulanan tedavinin bırakılmasını takiben yeniden gözlenmesi muhtemeldir. Bu nedenle mümkünse altta yatan etken ortadan kaldırılmalı; mümkün değilse hastanın konforunu ve sağlık durumunu sürdürebilmesi için tedaviye sürekli olarak devam etmesi önerilir.
Çene eklem hastalıkları tedavisi kapsamında eklem splinti, çene egzersizleri, ağrı kesici ve kas gevşetici ilaçlar ya da botoks uygulamaları gibi yöntemler tercih edilebilir. Çene egzersizleri ve eklem splinti tedavisi sürdürülebilirliği daha kolay ve etkinliği yüksek tedaviler olduğundan uzun dönem uygulanabilir. Bu tedavi seçenekleri gerekli durumlarda kombine olarak da uygulanabilir.
